TYMM-5.Sınıflar-1.Dönem-6.Hafta-Dosya ve Klasör Yönetimi(13-17 Ekim 2025)

📚 Bilişim Teknolojileri ve Yazılım-Eğitim Portalı

Öğrenci ve öğretmen kaynaklarına hızlı erişim noktası.

TEMA:BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN HAYATIMIZDAKİ YERİ
İçerik Çerçevesi: Dosya ve Klasör Yönetimi
Dosya ve klasör yönetimi, bilgisayar kullanıcılarının dijital belgelerini ve verilerini etkili bir şekilde organize etmelerini sağlayan bir süreçtir. Bu yönetim genellikle dosyaların oluşturulması, adlandırılması, taşınması, kopyalanması, silinmesi ve arşivlenmesini içerir. Klasörler, dosyaların kategorilere ayrılmasına ve daha düzenli bir yapı içinde saklanmasına olanak tanır. İyi bir dosya ve klasör yönetimi, kullanıcıların ihtiyaç duydukları bilgilere hızlı ve kolay bir şekilde erişmelerini sağlar. Ayrıca, düzenli bir dosya yapısı, yedekleme süreçlerinin daha verimli yapılmasını ve veri kaybı riskinin azaltılmasını destekler. Kullanıcıların işletim sistemine bağlı olarak farklı dosya yönetim araçları ve yazılımları kullanmaları mümkündür ve bu araçlar, karmaşık veri kümelerinin bile etkin bir şekilde organize edilmesine yardımcı olabilir.

👨‍🎓 Öğrenci Bilgi Notu

1. Temel Dosya ve Klasör Kavramları ve Düzenli Yönetimin Avantajları

Temel Kavramlar

• Dosya (File): Belirli bir türden (metin, resim, ses vb.) veriyi içeren ve bir adı olan en temel bilgi birimidir.
• Klasör (Folder/Directory): Diğer dosyaları ve/veya başka klasörleri düzenlemek ve gruplamak için kullanılan bir depolama konumudur.

Dosya Türleri ve Uzantıları

Dosya Türü	Açıklama	Yaygın Uzantılar
Metin/Belge	Yazılı bilgi, biçimlendirilmiş dokümanlar.	.txt, .docx, .odt, .pdf
Görüntü/Resim	Görsel veriler, fotoğraf ve grafikler.	.jpg, .png, .gif
Ses	İşitsel veriler (müzik, konuşma).	.mp3, .wav, .ogg
Sıkıştırılmış	Boyutu küçültülmüş bir veya birden çok dosya.	.zip, .rar, .7z

Düzenli Yönetimin Avantajları

• Hızlı Erişim: İhtiyaç duyulan dosyaların saniyeler içinde bulunmasını sağlar.
• Verimlilik: Aynı dosyanın birden çok kopyasını saklama ihtiyacını azaltır.
• Hata Azaltma: Yanlış dosyayı silme riskini düşürür.

---

2. Dosya ve Klasörleri Düzenleme Adımları

1. Klasöre Gitme: Düzenlenecek dosya ve klasörlerin bulunduğu klasörü açın.
2. Görünüm Seçeneğine Erişim: Pencerenin üst kısmında veya sağ tıklama menüsünde "Görünüm" veya "Sırala" seçeneğini bulun.
3. Sıralama Kriteri Seçimi: Menüden "Türe Göre Sırala" (dosyaları türlerine göre gruplar) veya "Değiştirilme Tarihi" (son güncellenme tarihine göre sıralar) seçeneklerinden birini işaretleyin.
4. Sıralama Yönünü Ayarlama: İstenilen (Artan/Azalan) sırada listelenmesini sağlayın.

---

3. Dosya Yapısı ve Uzantıları Bilgi Notu

Bir dosya adı, **Dosya Adı** ve bir nokta (.) ile ayrılmış **Uzantı** bölümlerinden oluşur. Uzantı, işletim sistemine dosyanın türünü söyler.

Örnek Uzantılar ve İlişkileri

• .txt: Basit, biçimlendirilmemiş metin belgesi.
• .docx: Microsoft Word belgesi (Gelişmiş biçimlendirme).
• .jpg / .png: Görüntü/Resim dosyaları. (.jpg kayıplı, .png kayıpsızdır.)
• .mp3 / .ogg: Ses dosyaları. (.mp3 en yaygın kayıplı ses formatıdır.)

---

4. Fizikselden Dijitale Aktarım: Tarama Süreci

Tarama, fiziksel belgedeki analog bilginin dijital ortama aktarılmasıdır. Aşamaları şunlardır:

1. Algılama: Tarayıcı, belgeye ışık gönderir ve yansıyan ışığı sensörlerle algılar.
2. Analog Sinyal Oluşumu: Sensörler ışık yoğunluğuna göre analog elektrik sinyalleri üretir.
3. Dijitalleştirme: Analog sinyaller, bir Analog-Dijital Çevirici (ADC) tarafından 0 ve 1'lerden oluşan dijital verilere dönüştürülür.
4. Dosya Oluşturma: Dijital veriler, bir görüntü formatına (.pdf, .jpg) kodlanarak cihaza kaydedilir.

---

5. Sıkıştırmanın Verimlilik Açısından Önemi

Sıkıştırma, dosya boyutunu küçülterek çöp poşeti örneğindeki gibi sınırlı depolama kaynaklarının daha etkin kullanılmasını sağlar.

• Depolama Verimliliği: Aynı disk alanına daha fazla dosya sığdırılabilir.
• Aktarım Hızı: Daha küçük dosyalar e-posta ve internet üzerinden çok daha hızlı gönderilir ve indirilir.

---

6. Alan Yetersizliği ve Sıkıştırma Örnekleri

Eğer 5 GB'lık bir klasörü 3 GB boş alanı olan bir belleğe kaydetmek istiyorsanız, alan yetersizliği sorunu yaşanır. Çözüm, dosyaları sıkıştırmaktır:

• Örnek Çözüm: 5 GB'lık klasör bir sıkıştırma programıyla (7-Zip) arşivlenerek boyutu 2.5 GB'a düşürülebilir ve belleğe sığdırılabilir.

---

7. Yaygın Sıkıştırma Araçları

Dosyaları sıkıştırmak ve açmak için kullanılan yaygın programlar:

Araç Adı	Platform	Desteklenen Formatlar
WinRAR	Windows, macOS	.rar, .zip vb.
7-Zip	Windows, Linux, macOS	Kendi formatı .7z ve .zip dahil birçok format. (Ücretsiz)
Yerleşik Araçlar	Windows/macOS	.zip (3. parti yazılıma gerek kalmadan sıkıştırıp açar.)

---

8. Dosya Türleri ve Sıkıştırma Yöntemleri Bilgi Notu

Sıkıştırma Yöntemleri ve Dosya İlişkileri

Yöntem	Açıklama	Örnek Dosya Türleri
Kayıpsız Sıkıştırma	Orijinal verilerin tamamını korur. Dosya açıldığında orijinaliyle aynıdır.	.zip, .7z, .docx, .png
Kayıplı Sıkıştırma	Algılanamayan verileri kalıcı olarak siler, kalite kaybı olabilir.	.jpg, .mp3, .mp4

Unutmayın: Zaten kayıplı (örneğin .jpg) sıkıştırılmış bir dosyayı .zip'e atmak, boyutunda genellikle büyük bir fark yaratmaz!

👩‍🏫 Öğretmen Ders Rehberi

Dosya ve Klasör Yönetimi - İhsan Akarsu -Bilişim Teknolojileri

👨‍🎓 Etkinlikler:

ETKİNLİKLER
Etkinlik 1-BTY dersi 5.sınıf 6.hafta-Klasör ve Dosya kavramları öğretici
Etkinlik 2-BTY dersi 5.sınıf 6.hafta-- Dosya türleri
Etkinlik 3-Wordwall-Dosya türleri a
Etkinlik 4- Dosya Uzantıları-Türleri b
Etkinlik 5- Dosya Uzantıları-Türleri c
Etkinlik 6- Dosya Uzantıları-Türleri d
Etkinlik 7- Fizikselden dijitale -Tarayıcı-Scanner