5.Sınıflar-1.Dönem-8.Hafta-Görsel Tasarıma Yönelik Kurgu Oluşturma(27-31 Ekim 2025)

📚 Bilişim Teknolojileri ve Yazılım-Eğitim Portalı

Öğrenci ve öğretmen kaynaklarına hızlı erişim noktası.

2. TEMA: DİJİTAL ÜRÜN TASARIMI VE GELİŞTİRME
İçerik Çerçevesi:8. Görsel Tasarıma Yönelik Kurgu Oluşturma

DERS VİDEOSU

👨‍🎓 Öğrenci Bilgi Notu

Öğrenciler bireysel veya grupla çalışarak görsel tasarım yapılacak gerçek hayat problemini belirler (SDB2.2, E3.2).
Problemin belirlenme aşamasında öğrencilerin sosyal farkındalık, çevre bilinci, dijital güvenlik, sağlıklı yaşam, tüketim kültürü, dijital bağımlılık ve siber zorbalıkla mücadele, kültürel miras gibi tematik başlıklar altında fikir geliştirmeleri sağlanabilir.
Öğrencilerin belirledikleri gerçek hayat problemine uygun olarak görsel hazırlama sürecinde kullanılacak hikâye/senaryo unsurlarını bağımsızlık ve yaratıcılık yeteneklerini kullanarak belirlemeleri sağlanır (E3.3).
Bu süreçte öğrencilere telif hakkı, izin alma ve kaynak belirtme konularında farkındalık kazandırılır.
Görsel Tasarımda Kurgu Nedir?
Kurgu, bir resim yaparken veya poster hazırlarken, her şeyi nereye koyduğuna karar verme işidir.
başka bir deyişle, bir görseldeki her şeyi nasıl yerleştirdiğinizdir.
4 Önemli Kurgu Kuralı Bir poster veya bir oyun kapağı yaparken bu kuralları kullanırız:
1. Büyüklük (Vurgu): En önemli şeyi en büyük yapmaktır. Örnek: Eğer posterin konusu "Yeni Uzay Filmi" ise, uzay gemisinin resmini ve filmin adını kocaman yaparsın. Tarih ve saat bilgisini biraz daha küçük yaparsın. Böylece bakan kişi önce en önemli şeyi görür.
2. Denge (Terazi): Resmin ağırlığı her yere eşit dağılsın. Örnek: Bütün büyük, koyu renkli şeyleri sayfanın sol üst köşesine yığarsan, sayfa sağa doğru devrilecek gibi durur. Biraz büyük şeyi sağa, biraz büyük şeyi sola koyarak denge sağlarsın.
3. Yakınlık (Arkadaşlar) Birbirine ait olan şeyleri yan yana koy. Örnek: Bir resimdeki başlık, altındaki kısa açıklama ve küçük bir resim... Bunlar aynı konuyu anlattığı için birbirine yakın durmalı. Eğer başlık sayfanın en üstünde, açıklama en altında olursa, beynin onların arkadaş olduğunu anlayamaz.
4. Boşluk (Nefes Alma Alanı) Her şeyi doldurma, biraz da boş yer bırak. Örnek: Okul panosunu hazırlarken, her santimetreyi bir kağıtla kaplarsan çok yorucu ve karmaşık olur. Önemli bir resmin etrafında biraz boş alan bırakırsan, o resim daha çok parlar ve daha kolay görünür.

Kurguda kullanılan görselleri kullanırken ve Proje Hazırlarken Bilmeniz Gereken 3 Önemli Kural: Telif Hakkı, İzin Alma ve Kaynak Belirtme

Merhaba sevgili arkadaşlar! Okul projeleri, sunumlar veya okul gazetesi için internetten araştırma yaparken çok güzel resimler ve bilgiler buluyorsunuz. Peki, bunları projenizde kullanırken nelere dikkat etmeliyiz? İşte size 3 altın kural:

Senaryo: Okul Gazetesi İçin Proje

Diyelim ki, okul gazeteniz için "Gezegenler ve Uzay" konulu bir makale hazırlıyorsunuz. Araştırma yaparken internette harika bir görsel ve bilgi buldunuz.

---

1. Telif Hakkı (Eserin Sahibi Olma)

Kavram: Bir eseri (resim, yazı, şarkı, fotoğraf) yapan kişinin, o eseri kullanma ve çoğaltma hakkının sadece kendisine ait olmasıdır. Bu hak, o kişinin emeğini ve yaratıcılığını korur.

Örnek Durum:

İnternette, Dünya'nın uzaydan çekilmiş, çok güzel ve net bir fotoğrafını buldunuz. Fotoğrafın altında küçük bir yerde "© NASA / T. J. Jones" yazıyor.

Açıklama: Bu fotoğrafın telif hakkı, fotoğrafı çeken T. J. Jones isimli kişiye (veya NASA'ya) aittir. Yani bu fotoğrafı izinsiz kullanırsanız, o kişinin hakkını ihlal etmiş olursunuz.

---

2. İzin Alma (Kullanım Yetkisi)

Kavram: Telif hakkı başkasına ait olan bir eseri, kendi çalışmanızda (okul projesi, gazete, sunum) kullanabilmek için eser sahibinden yazılı izin istemektir.

Örnek Durum:

Dünya fotoğrafı o kadar güzel ki, gazetenizde mutlaka kullanmak istiyorsunuz.

• İzin Almalısınız: Eğer fotoğrafın altında özel bir "serbestçe kullanabilirsiniz" notu yoksa, fotoğrafın sahibine bir e-posta gönderip fotoğrafı okul gazetenizde **kâr amacı gütmeden** kullanmak için izin istemeniz gerekir.
• İstisnalar: Bazı görseller **"Creative Commons (CC)"** gibi lisanslarla yayınlanır. Bu, eser sahibinin **"Beni kaynak gösterirseniz kullanabilirsiniz"** gibi önceden izin verdiği anlamına gelir. Bu durumda ayrıca izin almanıza gerek kalmaz, sadece kurallarına uyarak kaynak belirtmeniz yeterli olur.

---

3. Kaynak Belirtme (Dürüstlük ve İtibar)

Kavram: Başkasının bir fikrini veya eserini kullandığınızı dürüstçe söylemek ve o eserin nereden alındığını, kimin yaptığını okuyuculara göstermektir. Bu, **emeğe saygı** göstermenin ve **intihal (bilim hırsızlığı)** yapmamanın kuralıdır.

Örnek Durum:

Gazete makalenize bir internet sitesinden **"Jüpiter'in en büyük uydusu Ganymede'dir."** cümlesini veya fotoğrafı eklediniz.

Yazı İçin (Metin İçi Atıf): O cümleyi kendi cümleniz gibi yazamazsınız. Cümlenin sonuna, o bilgiyi aldığınız yeri parantez içinde belirtmelisiniz:

***Örnek:*** Jüpiter'in en büyük uydusu Ganymede'dir **(Uzay Bilgileri Sitesi, 2024).**

Görsel İçin (Görsel Altı Not): Fotoğrafı kullandığınız yere, alt yazı olarak neresinden aldığınızı yazmalısınız. **İzin alsanız bile** bunu yapmak ZORUNLUDUR.

***Örnek:*** **Görsel Kaynağı:** T. J. Jones / NASA. (İzin alınarak kullanılmıştır.)

---

Kısaca Özet (Unutmayın!)

Kavram	Kısa Anlamı	Neden Yapılır?
Telif Hakkı	Eserin kime ait olduğu.	Emeği korumak.
İzin Alma	Başkasının eserini kullanmak için izin istemek.	Yasal sorun yaşamamak.
Kaynak Belirtme	Kullanılan bilginin nereden geldiğini söylemek.	Dürüst ve etik olmak, intihal yapmamak.

Projelerinizde hem yaratıcı hem de dürüst olmanız dileğiyle!

Öğrenciler, belirledikleri hikâye/senaryo unsurlarını kullanarak özgün bir görsel anlatım kurgusu oluşturur; bu kurgu, metin, başlık, görsel ögeler ve mesaj bütünlüğü açısından yapılandırılır (E3.3).
Canva Kullanımına Giriş Uygulama Örneği

👩‍🏫 Öğretmen Ders Rehberi

İçerik Çerçevesi: Görsel Tasarıma Yönelik Kurgu Oluşturma

Öğrenme Çıktıları Süreç Bileşenleri
BTY.5.2.2 Görsel için kurgu oluşturabilme
a) Görsel tasarlanacak gerçek hayat problemini belirler.
b) Görsel hazırlama sürecinde kullanılacak hikâye/senaryo unsurlarını belirler.
c) Belirlenen unsurları kapsayan hikâye/senaryo oluşturur.
ç) Hikâyeyi/senaryoyu bütünlük/kullanışlılık açısından değerlendirir.

SUNUM

Canva da Afiş Tasarla - İhsan Akarsu -Bilişim Teknolojileri

👨‍🎓 Etkinlikler:

Canva Kullanımına Giriş Uygulama Örneği